Autor:
Współtwórca:
Sztyber, Radosław - red. nacz.
Tytuł:
Tytuł publikacji grupowej:
Temat i słowa kluczowe:
polska literatura okolicznościowa XVII wieku ; wojna chocimska - 1621 ; rebus ; Łaszcz, Samuel (1588-1649) ; Polish occasional literature of XVII century ; Khotyn war - 1621
Streszczenie:
Szkic jest próbą ukazania staropolskiego druku pt. "Rozmowy świeże o nowinach z Ukrainy, z Węgier i z Turek" oraz jego centralnej - jak wolno sądzić - tajemnicy. Ulotka znana jest niewielu specjalistom, a jej dotychczasowe opisy wydają się niewłaściwe z uwagi na oczywiste błędy, które dotyczą m.in. liczby dyskutantów czy czasu publikacji tego pisanego zabytku. Nowe, zweryfikowane dane umożliwiają uporządkowanie naszej wiedzy o dialogu i stanowią ważną podstawę do identyfikacji prawdziwej osoby, którą skrywa literacko-plastyczny rebus (pomieszczony w tym starodruku). ; Wiele śladów prowadzi do Samuela Łaszcza - sławnego żołnierza, awanturnika, kłamcy oraz błazna. Prawdopodobnie to on właśnie został sportretowany za pomocą barokowego drzeworytu, ukazującego klowna, lecz jawi się on jako tylko trochę trefniś. Człowiek ten miał autentyczne i poważne powody, by pozostawać w przebraniu, ponieważ wielokrotnie był wyjmowany spod prawa, a swój pierwszy wyrok banicji otrzymał właśnie w roku tłoczenia badanej książeczki. Takie rozwiązanie zagadki należy traktować jako hipotezę, niemniej opartą na faktach historycznych i biografii Łaszcza, konfrontowanych z treściami pomieszczonymi w broszurze z 1621 roku.
Abstract:
This article attempts to present an old Polish print entitled "Fresh Talks on the News from Ukraine, from Hungary and from Turkey" [Rozmowy świeże o nowinach z Ukrainy, z Węgier i z Turek] and its major as it may be believed secret. The abovementioned leaflet is known by a few specialists, and its previous descriptions seem to be inappropriate because of some quite obvious mistakes concernig i.a. the number of debaters or the time of this written relics publication. ; The new verified data allow to organize our knowledge about the dialogue and form the basis for identifying a real person hidden in the literary and plastic rebus (included in the print). A lot of tracks lead to Samuel Łaszcz a famous soldier, brawler, liar and jester. Probably it was him who was portrayed with a Baroque woodcut representing a clown but he appears as just a bit of buffoon. ; This man had serious reasons to stay in disguise because he was frequently outlawed and received his first ever sentence of banishment just in the year of printing the studied booklet. Such a solution of the riddle should be regarded as a hypothesis although it is based on historical facts and Łaszcz?s biography confronted with the brochure from 1621.
Wydawca:
Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Filologii Polskiej
Data wydania:
Typ zasobu:
Format:
Strony:
Źródło:
Filologia Polska. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, z. 1