Autor:
Współtwórca:
Ruszczyńska, Marta - red. nauk. ; Pałucka-Czerniak, Iwona - red. nauk.
Tytuł:
Tytuł publikacji grupowej:
50 lat zielonogórskiej polonistyki
Temat i słowa kluczowe:
wspólnota komunikatywna ; modlitewnik prawosławny ; kościół prawosławny ; autokefalia ; II Rzeczpospolita ; polonizacja ; wojsko polskie ; żołnierz ; duszpasterstwo wojskowe ; communicative community ; Orthodox prayer book ; Orthodox Church ; autocephaly ; Second Polish Republic ; polonization ; Polish Army ; soldier ; military chaplaincy
Streszczenie:
Prezentowany artykuł został poświęcony badaniu specyfiki wspólnot komunikatywnych, utrwalonych w modlitewniku "Przyjaciel żołnierza. Modlitewnik dla żołnierzy wyznania prawosławnego" (1937 r.). Na materiale wybranego tekstu podjęto próbę badania funkcjonowania wspólnoty komunikatywnej militarnej i religijnej oraz różnorodnych wspólnot etnicznych na Kresach Wschodnich w okresie II Rzeczypospolitej. Zostały opisane relacje w tych wspólnotach i między nimi, potrzeby komunikatywne na tle przemian społeczno-politycznych, instytucje stojące na czele danych wspólnot oraz działacze, którzy odegrali ważną rolę w publikacji modlitewnika prawosławnego. ; Zwrócono uwagę na czynniki determinujące zachowania językowe, na autorytet Kościoła i wojska, ich wpływ na wybór środków komunikatywnych i znaczenie w kreowaniu wzorów zachowań językowych. Zaprezentowany krótki zarys historyczny dziejów Kościoła prawosławnego w latach 1918-1939 pozwolił zrozumieć cele, przyczyny i konieczność powstania modlitewnika prawosławnego dla żołnierzy przed początkiem II wojny światowej. Powstał on na tle odrodzenia państwowości w okresie II Rzeczypospolitej, dołączenia do Polski Kresów Wschodnich wraz z nową wspólnotą etniczną i wyznaniową, której męska część wstąpiła do szeregów Wojska Polskiego. ; Nie da się zaprzeczyć, że modlitewnik powstał na potrzeby duchowe żołnierzy wyznania prawosławnego. Celem wydania również było moralne, patriotyczne, duchowe wychowanie żołnierza oraz kształtowanie etyki walki i etosu wojownika, który był szczególnie ważny w przedwojennych czasach. Jednak kluczową rolę w publikacji modlitewnika odgrywał proces polonizacji. Istotne znaczenie również miało oddzielenie polskiego Kościoła prawosławnego od Kościoła patriarchatu moskiewskiego, otrzymanie statusu autokefalii i współdziałanie zwierzchników Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (PAKP) z władzą.
Abstract:
The presented article has been devoted to the study of the specificity of communicative communities recorded in the prayer book "Przyjaciel żołnierza. Modlitewnik dla żołnierzy wyznania prawosławnego" ("Friend of the Soldier. Prayer book for Orthodox soldiers") (1937). On the basis of the selected text, an attempt was made to study the functioning of the military and religious communicative community and various ethnic communities in the Eastern Borderlands during the Second Polish Republic. Relations in these communities and between them, communicative needs against the backdrop of socio-political changes, institutions leading the communities and activists who played an important role in the publication of the Orthodox prayer book were described. ; The attention was paid to the factors determining language behaviour, the authority of the Church and the army, their impact on the choice of communicative methods and the importance in creating patterns of language behaviour. The presented short historical outline of the history of the Orthodox Church in the years 1918-1939 allowed to understand the goals, reasons and necessity of creating an Orthodox prayer book for soldiers before the beginning of World War II. It was created against the background of the rebirth of statehood during the Second Polish Republic, the Eastern Borderlands joining Poland together with a new ethnic and religious community, the male part of which joined the ranks of the Polish Army. ; It cannot be denied that the prayer book was created for the spiritual needs of Orthodox soldiers. The aim of the issue was also the moral, patriotic and spiritual upbringing of the soldier and shaping the ethics of combat and the ethos of the warrior, which was particularly important in pre-war times. However, the process of Polonization played a key role in the publication of the prayer book. The separation of the Polish Orthodox Church from the Church of the Moscow Patriarchate, obtaining the status of autocephaly and the cooperation of the heads of the Polish Autocephalous Orthodox Church (PAOC) with the authorities were also of great importance.
Wydawca:
Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
Data wydania:
Typ zasobu:
Format:
DOI:
Strony:
Źródło:
50 lat zielonogórskiej polonistyki