dr hab. Zbigniew Izdebski, profesor Uniwersytetu Zielonogórskiego, Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Nauk Pedagogicznych i Społecznych, Instytut Pedagogiki Społecznej, Zakład Poradnictwa Młodzieżowego i Edukacji Seksualnej
dr hab. Marek Heine, profesor Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu, Dolnośląska Szkoła Wyższa Edukacji Towarzystwa Wiedzy Powszechnej we Wrocławiu, Wydział Nauk Pedagogicznych, Instytut Pedagogiki Specjalnej

Streszczenie pracy w języku polskim

Przedmiot pracy stanowi niedostosowanie społeczne, a ściślej rola czynników socjokulturowych wpływających na niedostosowane zachowania uczniów szkół ponadgimnazjalnych . Natomiast celem pracy jest ustalenie, które z wymienionych czynników najczęściej współwystępują  z niedostosowaniem społecznym młodzieży oraz określenie ewentualnego związku z sytuacją społeczno-ekonomiczną rejonu głogowskiego. Praca składa się z 3 części.
Pierwszą – poświęcono rozważaniom teoretycznym, dotyczących przedmiotowych problemów pracy. Analizując aspekty teoretyczne związane z procesem socjalizacji, zwrócono uwagę na rolę rodziny, szkoły, grupy rówieśniczej i pośrednie środowisko wychowawcze w genezie niedostosowania społecznego.
W części drugiej – metodologicznej zawarto podstawowe założenia dotyczące organizacji badań własnych, gdzie przedstawiono stanowiska wielu badaczy i uzasadniono własną koncepcję procedury badawczej. Opisano wystandaryzowane oraz autorskie narzędzia badawcze. Dokonano również charakterystyki środowiska badawczego i zasadności doboru próby badawczej.
Część trzecia dysertacji przedstawia analizę wyników badań. Ze względu na sześć nurtów badawczych prowadzono ją w następujących kierunkach: wstępnej identyfikacji młodzieży niedostosowanej społecznie, analizie środowiska rodzinnego, rówieśniczego i szkolnego w doświadczeniu badanych. Mass mediów jako pośredniego środowiska wychowawczego oraz sytuacji społeczno-ekonomicznej regionu.
Rozdział ostatni jest próbą weryfikacji hipotez, w którym zebrano główne myśli wyrażone w
toku analizy.
Opracowanie stanowi pedagogiczne ujęcie czynników środowiskowych, mających zdecydowanie największy wpływ na powstawanie bądź utrwalanie niedostosowanych zachowań u młodzieży funkcjonującej w środowisku lokalnym Głogowa.

Streszczenie pracy w jezyku angielskim

The subject of the paper corresponds to the social disability and specially to the role of sociocultural factors influencing the students behaviour  in post gimnazjum schools.
The objective of the paper is to specify which of the factors accompany the social disability among teenagers and to define the link between the social disability and socioeconomic situation of the area around Głogów.
The paper consists of three parts. Part one is devoted to theoretical statements connected with the problem of the paper. While analyzing the theoretical aspects of the social problems, there was the attention paid to the role of family, a school, a peer group and other educational fields within social disability.
Par two contains methodological assumptions connected with organising the research. There are presented the opinions of the researchers and the justification of the research process.
There are described the research tools and tested environment.
Part three includes the analysis of the research which was conducted within three areas: the identification of teenagers with social disability; the analysis of the family, peer and school environment; mass media as the indirect educational device and the social – economic area. The last chapter includes the main ideas coming form the analysis and verifies the hypothesis.