Autor:
Benyskiewicz, Krzysztof (1959- )
Współtwórca:
Skobelski, Robert (1968- ) - red.
Tytuł:
Tytuł publikacji grupowej:
Temat i słowa kluczowe:
Nowe Kramsko (pow. babimojski) ; bractwa religijne ; św. Izydor Oracz (1079-1172) ; Religious brotherhood ; Saint Isidore
Streszczenie:
Artykuł pt. "Kmiotek Niebieski w Wielkopolsce, czyli bractwo św. Izydora w Nowym Kramsku w XVII-XIX wieku" jest poświęcony działalności konfraterni religijnej w polskim środowisku wiejskim. Izydor z Madrytu to jeden z nielicznych świętych, wywodzących się ze stanu chłopskiego. W XVII-XVIII w. kult Izydora rozprzestrzenił się w Europie, trafiając również do Polski. ; Za sprawą plebanów nowokramskich stał się ów "Kmiotek Niebieski" opiekunem rolników tamtejszej parafii. Początkowo konfraternia powołana do życia przez Laurentego Dulczewskiego funkcjonowała nieformalnie. Komendarz, zakładając bractwo, zbudował dlań we wsi kaplicę. Następca Dulczewskiego, Malachiasz, unormował prawnie funkcjonowanie bractwa i doprowadził do konsekracji kaplicy. ; Działalność konfraterni oparta została na ogólnopolskich materiałach propagandowych przygotowanych specjalnie dla tego typu bractw. Tworzyły ją "Ustawy, Powinności i Porządki Bractwa Izydora", tzw. "Porządek bractwa S. Izydora Wyznawcy" oraz cykl modlitw i lista odpustów udzielanych członkom bractwa przez papieża. ; "Ustawy i Porządek" propagowały edukację religijną w duchu kontrreformacji, dążąc do objęcia wiernych ściślejszą kuratelą. Drogą ku osiągnięciu wyznaczonych celów było wprowadzenie i ugruntowanie pobożnych rytuałów oraz stworzenie wrażenia przynależności do grupy wybrańców-wyznawców św. Izydora. ; Działalność bractwa mamy możliwość obserwować dzięki zachowanym przekazom źródłowym. Są to wizytacje kościelne, kronika parafii Pro memoria... oraz księgi pt. "Geneza i rozwój bractwa św. Izydora Wyznawcy przy kościele parafialnym w Kramsku" i "Księga bracka parafii Nowo-Kramskiej". Niestety obraz wyłaniający się z tych źródeł jest niepełny i powierzchowny. ; Na podstawie wspomnianych kronik i ksiąg parafialnych poznajemy tylko listy członków, daty spotkań i sumy zebrane przez nich podczas cyklicznych spotkań. Nie znajdziemy tu informacji o aktywności bractwa na terenie parafii, nie uzyskamy też świadectwa jego szczególnego znaczenia dla wiejskiej społeczności. Nie dowiemy się też nic o działalności dobroczynnej i opiekuńczej konfraterni. Możemy podejrzewać, że bractwo wypełniło przeznaczoną mu rolę w edukacji religijnej nowokramskiej społeczności i przyczyniło się do jej konsolidacji wokół wartości katolickich. ; Święty Izydor nie stał się jednak bohaterem w świadomości mieszkańców, a jego imię nigdy nie weszło do antroponimicznego kanonu nowokramskiej onomastyki. Ostatecznie bractwo zakończyło swą działalność w latach trzydziestych XX w.
Abstract:
The article entitled: "Heavenly Peasant in Greater Poland, that is the Brotherhood of Saint Isidore in Nowe Kramsko in the 17th-19th Centuries", is devoted to the activity of the religious confraternity in the Polish rural environment. Isidore of Madrid is one of the few saints coming from the peasants. In the 17th and 18th centuries, the cult of Isidore spread in Europe, reaching also Poland. ; Thanks to the Nowe Kramsko parsons, this "Heavenly Peasant" ("Kmiotek Niebieski") became the protector of the farmers of the parish there. Initially, the confraternity established by Laurent Dulczewski functioned informally. When establishing the brotherhood, the parish administrator built a chapel for it in the village. Dolczewski`s successor, Malachiasz, normalized the brotherhood legally and led to the consecration of the chapel. ; The activity of the confraternity was based on nationwide propaganda materials prepared especially for this type of brotherhoods. They included the "Acts, Duties and Arrangements of the Brotherhood of Isidore", the so-called "Arrangement of the Brotherhood of S. Isidore the Confessor", and a cycle of prayers and a list of indulgences granted to members of the brotherhood by the Pope. ; "The Acta" and "the Arrangement" promoted religious education in the spirit of the Counter-Reformation, striving to embrace the faithful with tighter tutelage. The way to achieve the set goals was to introduce and strengthen pious rituals and create an impression of belonging to the group of the chosen and followers of Saint Isidore. ; We can observe the brotherhood`s activity thanks to the preserved sources. These are Church visits, the parish "Pro memoria" chronicle, and books entitled "Genesis and Development of the Brotherhood of Saint Isidore Followers at the Parish Church in Kramsko..." and the "Book of the Nowe Kramsko Parish". Unfortunately, the image emerging from these sources is incomplete and superficial. ; From these chronicles and parish books we learn only the lists of members, dates of meetings and sums collected by them during the recurring meetings. We will not find here any information about the brotherhood activity in the parish, nor will we find a proof of its special importance for the rural community. We will also not learn anything about charity and care activity of the confraternity. We may suspect that the brotherhood fulfilled the role assigned to it in the religious education of the Nowe Kramsko community and contributed to its consolidation around Catholic values. ; However, Saint Isidore did not become the hero of the awareness of the in- habitants, and his name never entered the anthroponymic canon of the Nowe Kramsko onomastics. Eventually, the brotherhood ended its activities in the 1930s.
Wydawca:
Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
Data wydania:
Typ zasobu:
Format:
DOI:
Strony:
Źródło:
Jezyk:
Prawa do dysponowania publikacją:
Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego