Autor:
Współtwórca:
Hawrysz, Magdalena - red. nauk. ; Uździcka, Marzanna - red. nauk. ; Wojciechowska, Anna - red. nauk.
Tytuł:
Tytuł publikacji grupowej:
Temat i słowa kluczowe:
koń ; szlachta ; leksyka ; frazeologizm ; przysłowie ; maść ; koń wierzchowy ; prestiż ; tożsamość ; malarstwo ; literatura ; horse ; Nobility ; vocabulary ; idiom ; saying ; ointment ; saddle horse ; prestige ; identity ; painting ; literature
Streszczenie:
Niniejszy artykuł traktuje o językowym obrazie konia w polszczyźnie do wieku XIX jako znaczącym elemencie tradycji wspólnoty szlacheckiej, silnie wpływającym na świadomość szlachty i kulturę okresu Rzeczypospolitej szlacheckiej, której ślady obserwujemy we współczesnym języku i kulturze polskiej. ; W zakresie jednostek języka (w słownictwie, frazeologii), w tekstach (literatura piękna i piśmiennictwo tematyczne), a także w obrębie innych faktów kulturowych (malarstwo, rzeźba) otrzymujemy dość spójny i ściśle związany z kulturą szlachecką obraz konia, współtowarzysza wojownika. Jest to przede wszystkim koń wierzchowy, nie gospodarski, zacny, związany z wojaczką, charakterny, choć wierny swemu jeźdźcowi. ; Przede wszystkim jednak koń stanowi szczególną i bardzo realną dla szlachcica wartość materialną, estetyczną i symboliczną. Koń jest obok szabli niezwykle istotnym atrybutem szlachcica, jest oznaką odrębności i prestiżu stanowego. Ścisły związek konia z codziennym życiem szlachty skutkuje w polszczyźnie rozbudowanym polem leksykalno-semantycznym, sporym zasobem frazeologii, której część przeniknęła do współczesnego języka potocznego, oraz stałą symboliczną obecnością w kulturze i tradycji polskiej o korzeniach szlacheckich.
Abstract:
This article deals with the linguistic picture of a horse in the Polish language by the nineteenth century as a significant element of the traditions of the noble community, strongly influencing the consciousness of the nobility and culture of the period of Nobles` Republic which traces we observe in contemporary Polish language and culture. ; In the scope of language units (in vocabulary, phraseology), in texts (fiction and themed literature) as well as within other cultural facts (painting, sculpture) we get a fairly coherent image of a horse, a warrior`s colleague. This image is closely linked to the noble culture. It is primarily a saddle horse, not the farm one, noble, associated with war, diehard, though faithfulto his rider. ; Above all, the horse constitutes a special and very real material, aesthetic and symbolic value for a noble. The horse is, next to the saber, an extremely important attribute of a nobleman, it is a sign of individuality and state prestige. The close connection of a horse to everyday life of nobility results in Polish language in an extensive lexical-semantic field, considerable resource of phraseology, some of which penetrated into the modern colloquia language and the constant symbolic presence in the Polish culture and traditions of the noble roots.
Wydawca:
Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
Data wydania:
Typ zasobu:
Format:
DOI:
Strony:
Źródło:
Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2014