Autor:
Współtwórca:
Steciąg, Magdalena - red. nauk. ; Adamczyk, Magdalena - red. nauk. ; Biszczanik, Marek - red. nauk.
Tytuł:
Tytuł publikacji grupowej:
Temat i słowa kluczowe:
polemika ; komunikacja polemiczna ; bracia polscy ; jezuici ; agresja językowa ; strategia abominacyjna ; Czechowic, Marcin (1532-1613) ; polemic ; polemical communication ; Polish Brethren ; Jesuits ; language aggression ; abomination strategy
Streszczenie:
Materiałową podstawą podjętych w referacie rozważań są XVI-wieczne teksty polemik religijnych Marcina Czechowica, przywódcy braci polskich, i jego adwersarzy: Marcina Łaszcza, Hieronima Powodowskiego i Kaspra Wilkowskiego, świadectwo nie tylko erudycyjnych dyskusji wyznaniowych, ale także emocjonalnych zachowań językowych. ; Natura komunikacji polemicznej, której przedmiotem była zarówno problematyka doktrynalna, jak i praktyki kultowe oraz życie wspólnotowe, sprawiała, że obok merytorycznych starć na płaszczyźnie teologicznej dochodziło do uruchamiania kodu mowy nienawiści, który ujawniał się w warstwie stylistycznej. Obserwacja zderzenia obszarów "sacrum i profanum" w polemice (zwanej ogólnie religijną) pozwala na prezentację językowych mechanizmów oraz ich eksponentów wyrażających werbalną agresję w dobie kształtowania się na gruncie polszczyzny gatunku polemiki. ; Porównanie piśmiennictwa M. Czechowica i jego adwersarzy prowadzi do wniosku, że obu stronom polemicznego starcia nieobce jest operowanie dosadnością, natomiast zasadnicza różnica w operowaniu deprecjonującymi środkami językowymi przebiega na poziomie stylistyki w wypadku katolików i treści w wypadku M. Czechowica. ; Wśród przyczyn obecności w polemice religijnej kodu emocjonalnego można wskazać czynniki kulturowe (tradycja retoryczna, autorytet Biblii, humanistyczna zasada "ad fontem") oraz pragmatyczne (antagonistyczny charakter działań komunikacyjnych).
Abstract:
The present considerations are based on the analysis of the 16th century texts of religious polemics by Marcin Czechowic, the leader of the Polish Brethren, and his adversaries: Marcin Łaszcz, Hieronim Powodowski and Kasper Wilkowski, which evidence not only the erudition of the religious debates but also highly emotional linguistic behaviour. ; The nature of communication in polemics, focused on doctrine-related problems, cult practices and community life, led to a situation in which, next to strictly theological squabbles, hate speech tended to emerge which manifested itself at the level of stylistics. The observation of the clash between "sacrum and profanum" in polemics, generally referred to as religious, allows for the presentation of linguistic mechanisms expressing verbal aggression at the time when polemic as a genre was still being shaped in Polish. ; The comparison of the writings by M. Czechowic and his adversaries leads to the conclusion that neither party avoided bluntness, yet the fundamental difference in the use of deprecating linguistic devices is observable at the level of expression in the case of Catholics and the level of contents in M. Czechowic`s case. ; The presence of the emotional code in religious polemics may be justified by cultural factors (the rhetorical tradition, the authority of the Bible, the humanistic principle "ad fontem") as well as pragmatic ones (the antagonistic nature of communication).
Wydawca:
Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
Data wydania:
Typ zasobu:
Format:
DOI:
Strony:
Źródło:
Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2015