Autor:
Współtwórca:
Hawrysz, Magdalena - red. nauk. ; Jurewicz, Magdalena - red. nauk. ; Kotlarska, Irmina - red. nauk.
Tytuł:
Tytuł publikacji grupowej:
Temat i słowa kluczowe:
wartość ; wartościowanie ; świadomość aksjologiczna ; wspólnota komunikatywna warunkowana prawnie ; dyskurs prawny ; 16 w. ; values ; valuation ; axiological awareness ; legally conditioned communicative community ; legal discourse ; 16th century
Streszczenie:
Przedmiotem artykułu są językowe przejawy świadomości aksjologicznej wspólnoty komunikatywnej determinowanej prawnie w XVI w. Celem pracy jest ustalenie, jakie wartości aktywizowały i ukierunkowywały działanie wspólnoty (próba przedstawienia typologii nazw wartości) oraz w jaki sposób ważni przedstawiciele tej wspólnoty wyrażali wartości. ; Podstawę analizy stanowią materiały wstępne (przedmowa, epistoła, memoriał i in.) Bartłomieja Groickiego, Łazarza Andrysowica, Jana Herburta, Pawła Szczerbica i Stanisława Sarnickiego do szesnastowiecznych kodeksów prawa. Źródło inspiracji i założeń teoretycznych stanowią prace językoznawcze: Stanisława Borawskiego, Zenona Klemensiewicza, Jadwigi Puzyniny, Bożeny Witosz oraz filozoficzne i psychologiczne: Andrzeja Grzegorczyka, Wojciecha Pasterniaka, Mirosława Kowalskiego i Daniela Falcmana. ; Językowym wyrazem świadomości aksjologicznej twórców i wydawców kodeksów jest użycie nazw wartości pozytywnych, które szczególnie cenią i których pragną, oraz negatywnych, które wynikają z odczucia braku dobra oraz zagrożenia, jakie niosą one dla środowiska prawniczego i całej wspólnoty etnicznej. ; Przedmiotem analizy są rzeczownikowe nazwy wartości. Ich wzajemne relacje i uporządkowanie odzwierciedlają określone schematy myślowe wspólnoty, stereotypy, przyjęte wzorce dobra i zła. W centrum uwagi autorów znajdują się wartości prakseologiczne dotyczące spraw społecznych, państwowych, bezpośrednio związane z działaniem nadawców. Są one wtórne w stosunku do autotelicznych. ; Wartości moralne i witalne służą uzasadnieniu podjęcia się zadania spisania i opracowania norm prawnych w języku polskim, włączenia się w akcję kodyfikacyjną, zdobyciu przychylności opiekuna i odbiorców książek.
Abstract:
The subject of the article are linguistic manifestations of the axiological consciousness of the communicative community determined legally in the 16th century. The aim of the publication is to determine what values activated and directed the action of the community (an attempt to present the typology of value names) and how the leading representatives of this community expressed values. ; The basis for the analysis are pre-materials (preface, epistle, memorial etc.) of Bartłomiej Groicki, Łazarz Andrysowic, Jan Herburt, Paweł Szczerbic and Stanisław Sarnicki for the sixteenth-century legal codes. The source of inspiration and theo- retical assumptions are linguistic works: Stanisław Borawski, Zenon Klemensiewicz, Jadwiga Puzynina, Bożena Witosz, and philosophical and psychological ones: Andrzej Grzegorczyk, Wojciech Pasterniak, Mirosław Kowalski and Daniel Falcman. ; The linguistic expression of the axiological awareness of creators and publishers of codes is the use of names of positive values that they particularly value and crave, and negative ones that result from the feeling of lack of good and threat they bring to the legal community and the entire ethnic community. ; The subject of the analysis are nominal names of values. Their mutual relations and ordering reflect the specific thought patterns of the community, stereotypes, adopted patterns of good and evil. In the centre of the authors` attention are praxeological values concerning social and evil. In the centre of the authors` attention are praxeological values concerning social and state matters, directly related to the operation of senders. They are secondary to autotelic ones. ; Moral and vital values are used to justify undertaking the task of writing down and developing legal norms in Polish language, joining a codification campaign, gaining the favour of a supervisor and recipients of books.
Wydawca:
Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
Data wydania:
Typ zasobu:
Format:
Strony:
Źródło:
Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2019