Współtwórca:

Tureczek, Marceli - fot.

Tytuł:

Tursk (kościół filialny) - dzwon (datowanie 1670)

Temat i słowa kluczowe:

Tursk ; Sulęcin (powiat) ; dzwon ; dzwon spiżowy ; inskrypcja ; majuskuła

Opis:

Dzwon spiżowy. Średnica: 74 cm, wys. 54 cm, wysokość korony: 16 cm. Wieża kościelna. Zawieszony na drewnianym jarzmie. Korona z sześciu kabłąków, z kluczem. Na kabłąkach maszkarony. W górnej części płaszcza fryz arkadkowy, poniżej przylegle, trójwersowa inskrypcja (A), wydzielona trzema półwałkami w formie ornamentu sznurowego. Poniżej na płaszczu plakieta z przedstawieniem Chrystusa Ukrzyżowanego, gdzie titulus (B). ; W ramionach krzyża główki putto, powyżej motyw heraldyczny - herb von Grünberg, nad nim nazwisko (C). Przeciwlegle druga jednakowa plakieta Chrystusa Ukrzyżowanego (D), nad nią herb von Burgsdorff i inicjały (E). W dolnej części płaszcza złączone dwa półwałki. Na wieńcu fryz arkadkowy. Język niemiecki, łaciński. Wysokość liter: 1,5 cm, majuskuła humanistyczna. ; Dzwon z Turska jest jednym z nielicznych i zarazem ciekawszych obiektów epigraficznych i ludwisarskich zachowanych na terenie powiatu sulęcińskiego. Obszerna inskrypcja zawierająca szereg danych fundacyjnych stanowi interesujące źródło do dziejów miejscowości. Niestety mimo obszernego napisu, ludwisarz nie umieścił w obrębie tekstu informacji o sobie, stąd jest to wyrób anonimowy pod względem warsztatowym, co dla okresu XVII wieku jest już rzadkością. ; Mimo to dzwon cechuje interesująca warstwa dekoracyjna ze szczególnym uwzględnieniem dekoracji korony i drobnych fryzów arkadkowych, wskazujących raczej na zaawansowany warsztat odlewniczy. F. Wolff w katalogu z 1920 roku wymienił ten dzwon pod datą 1610, informując również o innym dzwonie - średniowiecznym z minuskułową inskrypcją 2).

Inskrypcja:

(A) GLOCK(E) IST CVR ERRE ZVR GOTTES VNT VORSAM IACOB VON BVRGSDORFF ZV DER ZEIT COMMENDATOR DER COMMENDE ZV LOGOW / 1670 a) HANS WOLF b) DER ALTE GREGER ANGEHER MATEVS LANG DER CHRISTLICHEN GEMEINDE ZV TAVRIG GEGOSSEN WORDEN ANNO 1670 / TIZYVS PASTOR (B) I(ESUS) N(AZARENUS) R(EX) I(UDAEORUM) 1) (C) ABRAHAM VON GRVNBERCK (D) I(ESUS) N(AZARENUS) R(EX) I(UDAEORUM) 1) (E) [I] (ACOB) V(ON) B(VRGSDORFF) (Tłum. (A): Dzwon został odlany na chwałę Boga staraniem Jakoba von Burgsdorff, w tym czasie komandora komandorii łagowskiej (w roku) 1670. Hansa Wolfa, starszego (kościoła?), Gregera Angehera, Mateusa Langa z gminy chrześcijańskiej w Tursku w 1670 roku. Tizius pastor. (B, D) Jezus z Nazaretu, król Żydów)

Komentarz:

a) Błędny odczyt chronologii obiektu u Kubacha - 1600 zamiast 1670. ; b) Lekcja niepewna, brak dostępu na dzwonnicy. ; 1) Tekst wg Ewangelii św. Jana 19, 19. ; 2) M. Tureczek 2015, ilustracja oprawy, F. Wolff 1920, s. 128. ; Kubach, s. 242.

Data wydania:

datowanie - 1670

Typ zasobu:

dzwon

Format:

djvu

Jezyk:

ger ; lat

Prawa do dysponowania publikacją:

Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego ; Tureczek, Marceli