Obiekt
Tytuł: Bariery w systemie zatrudniania osób niepełnosprawnych
Streszczenie:
Osoby niepełnosprawne należą do kategorii osób o dużym ryzyku wykluczenia społecznego. Cechuje je przede wszystkim niska aktywność zawodowa. W Polsce jest około 5,4 mln osób niepełnosprawnych, z czego około 2,4 mln (tj. 58,5%) jest w wieku produkcyjnym. Większość (83%) jest bierna zawodowo (nie pracuje i nie poszukuje pracy). Jest to sytuacja znacznie gorsza niż w krajach Unii Europejskiej (UE). ; Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wieku 20-64 lata w Polsce wynosi 20,8%, podczas gdy przeciętny wskaźnik zatrudnienia w UE kształtuje się na poziomie 40%. W przypadku problemów na rynku pracy osoby niepełnosprawne pierwsze go opuszczają i jako ostatnie na niego wracają. Z tego względu w relatywnie w większym stopniu są zagrożone ubóstwem. Tylko około 4% osób niepełnosprawnych posiada wykształcenie wyższe. ; Skutkuje to brakiem wykształconych liderów (w tym liderów organizacji pozarządowych), którzy mogliby zadbać o interesy tej grupy, a także niską reprezentacją osób niepełnosprawnych na stanowiskach decyzyjnych w administracji publicznej rządowej i samorządowej. Niewielu niepełnosprawnych decyduje się również na podjęcie samodzielnej działalności gospodarczej. Przyczyną tego stanu rzeczy jest brak odpowiednich kwalifikacji i niezbędnego doświadczenia. Wynika z tego, iż osoby te wymagają przede wszystkim wsparcia w zdobyciu adekwatnych do potrzeb rynku pracy kwalifikacji oraz pomocy w wejściu na rynek pracy. ; Kształcenie zawodowe jest głównym instrumentem aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych w gospodarce opartej na wiedzy. Dotychczasowy system aktywizacji zawodowej i wspierania zatrudnienia niepełnosprawnych wyczerpał w znacznej mierze swoje możliwości, jest relatywnie kosztowny i mało efektywny. Wyłączając zatrudnienie w rolnictwie, około 80% czynnych zawodowo niepełnosprawnych zatrudnionych jest w zakładach pracy chronionej, na których w praktyce spoczywa cały ciężar zarówno zatrudnienia, jak i rehabilitacji zawodowej. ; Z usług poradnictwa zawodowego oferowanych w powiatowych urzędach pracy korzystało w 2002 roku jedynie 8,5 tys. bezrobotnych osób niepełnosprawnych (tj. 9,2% ogółu zarejestrowanych niepełnosprawnych). Z najważniejszych dla niepełnosprawnych form doradztwa, tj. poradnictwa indywidualnego i testów zawodowych, skorzystało odpowiednio 7,6% i 0,67% ogółu zarejestrowanych. Istnieje więc ogromna potrzeba stworzenia działań innowacyjnych i komplementarnych wobec istniejącego systemu. ; Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych stwarzają możliwość instytucjonalnego wprowadzenia nowych rozwiązań w obszar usług rynku pracy, w tym usług dla niepełnosprawnych. Mimo to zmiany w ustawodawstwie dotyczące tej grupy społecznej oraz jej miejsca na rynku pracy i w zakładach pracy, a także w dziedzinie rehabilitacji, kształcenia i dokształcania, nie zmierzają dostatecznie szybko w kierunku integracyjnego modelu funkcjonowania w społeczeństwie. ; Integracyjny model życia oznacza dla tych osób stan (w miarę możliwości) pełnego włączenia do życia rodzinnego, zawodowego, politycznego, społecznego, a tym samym do funkcjonowania i współdziałania w społeczeństwie, środowisku lokalnym i regionalnym. Powszechnie akcentowana jest teza, że aktywność zawodowa jest najskuteczniejszą drogą do integracji społecznej. Praca zawodowa jest czynnikiem przeciwdziałającym izolacji i wykluczeniu społecznemu - jest więc wartością ważną nie tylko dla jednostki, ale i dla społeczeństwa. W tym kontekście warto rozważyć problem, jak zwiększyć liczbę miejsc pracy i jak ochraniać lub restrukturyzować te, które istnieją. ; Szczególną cechą polskich rozwiązań dotyczących zatrudnienia chronionego jest fakt, iż firmy, posiadające status zakładu pracy chronionej, funkcjonują w gospodarce i podlegają prawom gospodarki rynkowej. Firmy te jednocześnie są realizatorem polityki społecznej państwa wobec pracujących osób niepełnosprawnych. Rodzi to wiele problemów, wśród których na przeciwległych biegunach wymienić można wysokie koszty systemu oraz konflikt celów funkcjonowania zakładu pracy chronionej. Z punktu widzenia potrzeb aktywnych zawodowo osób niepełnosprawnych istotne jest, że tylko część z nich rzeczywiście wymaga zatrudnienia w warunkach chronionych. ; Niedoskonałość systemu zatrudniania i aktywizacji zawodowej niepełnosprawnych przejawia się w:- niskim poziomie aktywności zawodowej - osoby te coraz częściej podlegają procesowi wykluczenia społecznego i pozostają poza rynkiem pracy, - niskim wykształceniu i kwalifikacjach zawodowych, a tym samym małych szansach znalezienia zatrudnienia, - nieskuteczności dotychczasowych mechanizmów wspierających wzrost zatrudnienia niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy, - brakiem mechanizmów przejścia z pracy w warunkach chronionych na otwarty rynek pracy, - brakiem skutecznego rozwiązania problemu dostępu tych osób do konstytucyjnie zagwarantowanego prawa do pracy, alternatywnego dla systemu zatrudnienia chronionego,- występowaniem sprzeczności pomiędzy oczekiwaniami, potrzebami i możliwościami niepełnosprawnego pracownika, a wymaganiami, oczekiwaniami i możliwościami pracodawcy, - częstymi zmianami otoczenia prawnego, - koniecznością weryfikacji wielkości i sposobu finansowania systemu aktywizacji na rynku pracy i dostosowania do unijnych regulacji prawnych dotyczących pomocy publicznej. ; Istnieje zatem potrzeba poprawy obecnego systemu zatrudniania osób niepełnosprawnych, aby nie był obarczony wadami i niedoskonałościami, sprzyjał integracji i aktywizacji zawodowej tych osób oraz zapobiegał ich wykluczeniu z rynku pracy. Według założeń w systemie integracyjnym rachunek korzyści i kosztów, zarówno ekonomicznych, jak i społecznych, powinien się przedstawiać korzystniej niż w obecnym systemie. W kontekście powyższych rozważań za zasadne uznano postawienie następujących problemów badawczych: Jakie bariery występują w obecnym systemie zatrudniania osób niepełnosprawnych w Polsce? Jakie należy przeprowadzić zmiany w systemie zatrudniania w celu zwiększenia aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych? ; W celu odpowiedzi na wyżej wymienione pytanie sformułowano następujące szczegółowe pytania badawcze:1. Jaka jest aktywność zawodowa osób z niepełnosprawnościami w Polsce? 2. W jakim stopniu problematyka zatrudniania i aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych znajduje odbicie w polskim systemie prawnym i polityce krajowej? 3. Jaka jest struktura systemu zatrudniania osób z niepełnosprawnościami w Polsce? 4. Jakie występują przeszkody w aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych? 5. Jakie czynniki ograniczają aktywność zawodową osób niepełnosprawnych w Polsce? 6. Jakie należy podjąć niezbędne działania, zastosować instrumenty i środki, aby zwiększyć zatrudnienie i aktywność zawodową osób niepełnosprawnych? 7. Jakie powinny zachodzić relacje między elementami, instrumentami i środkami polityki rynku pracy, aby podnieść wskaźnik aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych? ; Zakres pracy 1. Zakres przedmiotowy - proces aktywizacji zawodowej i zatrudniania osób niepełnosprawnych. 2. Zakres podmiotowy - osoby niepełnosprawne. 3. Zakres przestrzenny - Polska. 4. Zakres czasowy - stan prawny na dzień 31.03.2007 roku, dane statystyczne 1999-2006.W ramach rozpatrywanych zagadnień rynku pracy osób niepełnosprawnych - dla większej czytelności opisywanych zjawisk - ograniczono się do przedstawienia jedynie części systemu ubezpieczeń społecznych, obejmującej orzecznictwo o niepełnosprawności i niezdolności do pracy, gdyż określa ono status tych osób na rynku pracy i stanowi punkt wyjścia dla dalszych działań, podejmowanych wobec osób niepełnosprawnych przez podmioty zajmujące się szeroko pojętą aktywizacją zawodową i zatrudnianiem.
Opis:
promotor: prof. dr hab. Maciej Żukowski, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Wydział Ekonomii, Katedra Pracy i Polityki Społecznej ; recenzenci: prof. zw. dr hab. Lucyna Frąckiewicz, Uniwersytet Ekonomiczny im. Karola Adamieckiego w Katowicach, Wydział Ekonomii, Katedra Polityki Społecznej i Gospodarczej ; prof. dr hab. Józef Stanisław Orczyk, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Wydział Ekonomii, Katedra Pracy i Polityki Społecznej
Format:
text/html ; application/pdf ; text/html
Identyfikator zasobu:
Jezyk:
Prawa do dysponowania publikacją:
Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego
Kolekcje, do których przypisany jest obiekt:
- Repozytorium > Jednostki organizacyjne > Wydział Ekonomii i Zarządzania
- Repozytorium > Typy utworów > Rozprawy doktorskie
Data ostatniej modyfikacji:
2018-07-16
Data dodania obiektu:
2014-02-03
Liczba wyświetleń treści obiektu:
4 804
Liczba wyświetleń treści obiektu w formacie HTML
283
Wszystkie dostępne wersje tego obiektu:
https://zbc.uz.zgora.pl/repozytorium/publication/34778
Wyświetl opis w formacie RDF:
Wyświetl opis w formacie OAI-PMH:
| Nazwa wydania | Data |
|---|---|
| Garbat, Marcin, Bariery w systemie zatrudniania osób niepełnosprawnych | 2018-07-16 |
