Object
Title: Śladami zapisów kaznodziei wojskowego z 1623 roku, czyli jak Dembołęcki pisał swoje "Przewagi" = Following the military chaplain's notes from 1623 or how Dembołęcki wrote "The ascendancy" ["Przewagi"]
Contributor:
Sztyber, Radosław - red. nacz.
Group publication title:
Abstract_pl:
Szkic stanowi syntetyczny opis sposobu pisania przez Wojciecha Dembołęckiego jego książki pt. "Przewagi elearów polskich, co ich niegdy lisowczykami zwano". Ten wydrukowany w Poznaniu tekst przynosi świeżą relację z przygód najemniczego oddziału z czasu początków wojny trzydziestoletniej (1619-1622), w tym i bitwy pod Chocimiem (1621). Forma opowieści nie przypomina zwyczajnego pamiętnika, ponieważ jest raczej mieszaniną rozmaitych typów narracji. ; W niektórych partiach można dostrzec osobiste wspomnienia kapelana, zwłaszcza w obrębie rozdziałów, prezentujących niedzielne kazania głoszone przez franciszkanina przed jego żołnierzami (niektóre z nich uwydatniały niezwykłe więzi Boga z gloryfikowanymi w ten sposób lisowczykami, którzy dodatkowo mieli być Machabeuszami Nowego Testamentu ? jak twierdzi apologeta). ; Wstępne zdania zawierają informacje, że duchowny zagubił jego pisany in statu nascendi diariusz, dlatego też to oczywiste, iż "Przewagi" wypadają jako rekonstrukcja nieistniejących już wtedy zapisów. Jednak kilka dokumentów zapewne przetrwało w bagażach Dembołęckiego, ponieważ zostały zacytowane w książce z 1623 ? autentyczne listy adresowane do dowództwa pułku oraz jego prawa. Wysoka frekwencja cytatów ewangelicznych bądź ich objaśnień prowadzą do wniosku, iż na biurku Dembołęckiego musiały znajdować się notatki wykorzystywane podczas działalności kaznodziejskiej. ; Poza tym autor był naocznym świadkiem większości wydarzeń zobrazowanych w jego książce, a nawet wyraźnie rozróżnia to, co widział osobiście, a czego nie widział, natomiast powtórzył, zmierzając tropem zasłyszanych sprawozdań. Co więcej, w wierszu kończącym całą książkę wyznaje, że niektóre fragmenty były drukowane, podczas gdy w tym samym czasie inne dopiero powstawały. Działo się to w gościnie w Poznaniu. Argumenty te miały być usprawiedliwieniem licznych błędów zauważonych jeszcze w warsztacie typograficznym (Jana Wolraba). ; Wszystkie te okoliczności i inne szczegóły (dostrzeżone w analizowanym raporcie) ukazują prawdę o sposobie pracy Dembołęckiego nad jego pierwszą książką. Powstała w pośpiechu, gdyż relacja miała jeden istotny cel: odbudować dobre imię skompromitowanych lisowczyków. Symptomatyczne ? autor ponoć wykradł część nakładu, a wspomniany wyżej drukarz trafił do więzienia za druk tytułu bez wymaganej ówcześnie aprobaty biskupiej. Nie ma wątpliwości, że książka była niezwykle potrzebna i dotarła do czytelników, pomimo wielu przeszkód.
Abstract:
The sketch is a synthetic desrcription of Wojciech Dmebołęcki's way of writing his book entitled "The ascendancy of Polish elears formerly called lisovchicks" ["Przewagi elearów polskich, co ich niegdy lisowczykami zwano"]. This text printed in Poznań (1623) text brings a fresh relation on the mercenary troops? military adventures during the beginning of the Thirty Years? War (1619-1622) including the Battle of Khotyn (1621). The story's form does not seem to be common memoirs, it is rather a mixture of various narration types. ; In some parts chaplain's personal recollections may be noticed, especially within chapters presenting Sunday sermons preached by the Franciscan to his soldiers (some of them highlighted extraordinary connections of God with gloryfied in that manner lisovchicks who, additionally, were the Maccabees of New Testament ? as the eulogist states). Initial sentences contain information that the monk lost his diary written in statu nascendi, therefore it is obvious "The ascendancy" appears as a reconstruction of non-existing then papers. ; However, some documents certainly preserved in Dembołęcki's luggage because they were cited in the book from 1623 ? authentic letters addressed to the headquarters of the regiment and its laws. High frequency of gospel quotations or their explanations lead to a conclusion that there must have been some notes on Dembołęcki's desk used before in his preaching activity. ; Besides, the author was an eyewitness of more events pictured in his book and clearly distinguishes what he saw on his own and what he did not see at all but repeated following some heard accounts. Moreover, in a poem ending the entire book he confesses that some sections were being printed and at the same time the others were being written. ; It took place in a Poznań guesthouse. These arguments should have been an excuse for numerous errors noticed yet in a typographic workshop (of Jan Wolrab). All those circumstances or other details (found in the report in question) reveal the truth on Dembołęcki's way of working on his first ever book. It was created in a hurry because the relation had an important aim: to rebuild good reputation of disgraced lisovchicks. ; Significantly, the author apparently stole some copies of the whole edition and the abovementioned typographer was imprisoned for printing the title without episcopal approval required at the time. There is no doubt the book was extremely needed and reached the readers despite serious difficulties.
Publisher:
Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Filologii Polskiej
Format:
Resource Identifier:
Pages:
Source:
Filologia Polska. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, z. 4
Language:
License CC BY-NC-ND 4.0:
Rights:
Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego
Object collections:
- Repository > Faculties > Faculty of Humanities
- Repository > Types of work > Articles
- Repository > Scientific journals and UZ publishing series > Filologia Polska
Last modified:
Jun 6, 2022
In our library since:
Jan 14, 2020
Number of object content hits:
254
All available object's versions:
https://zbc.uz.zgora.pl/repozytorium/publication/61971
Show description in RDF format:
Show description in OAI-PMH format:
-
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
-
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2023, z. 9
-
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2022, z. 8
-
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2021, z. 7
-
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2020, z. 6
-
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2019, z. 5
-
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2018, z. 4
- Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2018, z. 4 - spis treści
- Nadawca i odbiorca w "Dzienniku wyprawy Stefana Batorego pod Psków" Jana Piotrowskiego = An addresser and a recipient in Jan Piotrowski's "Journal of Stefan Batory'scampaign against Pskov"
- Śladami zapisów kaznodziei wojskowego z 1623 roku, czyli jak Dembołęcki pisał swoje "Przewagi" = Following the military chaplain's notes from 1623 or how Dembołęcki wrote "The ascendancy" ["Przewagi"]
- Głos w sprawie publiczności teatralnej. "Siostrzana dusza. Z pamiętników dramaturga" Władysława Sabowskiego = About the theatre audience. "Soulmate. Of the playwrighter's memories" ["Siostrzana dusza. Z pamiętników dramaturga"] by Władysław Sabowski
- Orzeszkowej dialogi z tradycją: europejska literatura dawna = Orzeszkowa's dialogues with tradition: old European literature
- Sienkiewicz w świecie przedmiotów ? osobiste zapiski pisarza o modzie i architekturze = Sienkiewicz in the world of things ? the writer's personal notes on fashion and architecture
- Miłosny savoir-vivre w świetle listowników dla zakochanych z końca XIX i początkowych dekad XX wieku = Amorous savoir-vivre in the light of the model love letters released at the end of 19th and in the first decades of 20th century
- Między literaturą a polityką ? prywatność w prozie rozrachunków inteligenckich (1946-1948) = Between literature and politics ? privacy in the prose of intelligent settlements (1946-1948)
- Nostalgiczny spacer po ulicy Nowe Miasto, czyli Kolbuszowa we wspomnieniach matki Janka Bytnara = A nostalgic walk along New Town Street, or Kolbuszowa in memories of Janek Bytnar's mother
- Próba okiełznania "ja" ? poglądy Józefa Czapskiego na przykładzie "Dzienników" = An attempt to control "I" ? an outlook of Józef Czapski's views on the margins of "Diaries" ["Dzienniki"]
- "Czym ma być dziennik? Wszystkim. Co zawierać? Tylko rzeczy niektóre". O praktyce diarystycznej Bogdana Wojdowskiego = "What is the diary? Everything. What should it contain? Only some things". On Bogdan Wojdowski's diary practices
- Językoznawstwo i językoznawcy w świetle "Życia we wspomnieniach" Profesor Ewy Rzetelskiej-Feleszko (Kamińskiej) = Linguistics and linguists in the light of "Life in memories" ["Życie we wspomnieniach"] by professor Ewa Rzetelska-Feleszko (née Kamińska)
- W pogoni za zrozumieniem: polskie tłumaczenia ekranizacji serii "Bridget Jones" = The edge of meaning: Polish translations of the "Bridget Jones" film series
- "Ja" rekolekcjonisty w książce Adama Szustaka OP pod tytułem "Plaster miodu" = A retreat preacher's "I" in a book entitled "Honeycomb" ["Plaster miodu"] by Adam Szustak O.P. [Ordo Praedicatorum]
- Kobiety z krwi i kości [wspomnienia]
- Vigilant existence in the earthly life. Yet again about the predominant feature in Bolesław Leśmian's poetry = Czujne istnienie w doczesności. Raz jeszcze o dominancie w poezji Bolesława Leśmiana
- Leśmianowska ballada o niedoskonałości = Leśmian's ballad on imperfection
- "Zdziczenie obyczajów pośmiertnych" Bolesława Leśmiana jako dramat-synteza = "The Savagery of Posthumous Mores" ["Zdziczenie obyczajów pośmiertnych"] by Bolesław Leśmian as a drama-synthesis
- Od alabastronu do flakonu René Lalique'a? Kilka lingwistyczno-kulturologicznych uwag o naczyniach na wonności, pachnidła, zapachy, perfumy? = From alabastron to René Lalique's bottle? A few linguistic-culturological remarks on fragrances, scents and perfumes containers?
- Specyfika nazewnictwa środków kosmetycznych: aspekt strukturalny = The naming specificity of the cosmetics: the structural aspect
- Ramy interpretacyjne zmysłów we wczesnych i późnych powieściach Jerzego Pilcha = The interpretative framework of the senses in the early and late novels by Jerzy Pilch
- Obraza muzyki i poezji. O twórczości Stanisława Staszewskiego = Music and poetry contempt. On Stanisław Staszewski's output
- Alternatywna historia na obszarze postsowieckim: dwie trajektorie jednej idei = Alternative history in the post-Soviet space: two paths of one idea
- Nomadyczny projekt Dawida Foenkinosa = Nomadic project of David Foenkinos
- Cena życia. Mitologiczne fantazje i psychologia w powieści "Novendialia" ukraińskiej pisarki Maryny Sokolian = The price of life. Mythologic fantasies and psychology in the novel "Novendialia" by a Ukrainian writer Maryna Sokolian
- Dwie sylwetki współczesnej ukraińskiej literatury popularnej - Łada Łuzina i Maryna Sokolian = Łada Łuzina and Maryna Sokolian - two figures of contemporary Ukrainian popular literature
- "Włóczęgostwo intelektualne". O książce Jerzego Winiarskiego "W przestrzeni kulturowej poezji polskiej (pejzaże antropologiczne z wieków dawnych i współczesne). Studia i szkice" - recenzja
- Wiesław Wydra, Wojciech Ryszard Rzepka, "Z dziejów literatury i kultury staropolskiej. Studia o książkach i tekstach" - recenzja
- Subtelny urok półsłupka... wokół leksykograficzno-manualnej propozycji Bogumiły Husak - "Kochamy amigurumi. Pojęcia i zwroty szydełkowe w języku polskim, niemieckim, rosyjskim i angielskim" - recenzja
- Profesor Małgorzata Mikołajczak
- Biblioteki, książki, ludzie. Druki z proweniencją żagańskiej biblioteki klasztornejw zbiorach Biblioteki Uniwersytetu Zielonogórskiego = Libraries, books, people. Prints with the provenance of Żagań monastery library in the collection of University Library in Zielona Góra
- Współczesna proza Ziemi Lubuskiej - regionalne małe ojczyzny i muzealizacja pamięci = Contemporary prose of Lubusz Land - little regional motherlands and musealization of memory
- Sprawozdanie z konferencji naukowej "Estetyka językowa w komunikowaniu"
- Sprawozdanie z konferencji "Wartości językowe i kulturowe obecne w czasopiśmiennictwie polskim do 1989 roku"
- Bibliografia lubuskiej polonistyki akademickiej za rok 2017
- Zielonogórskie spotkania polonistyczne w roku 2017
- Józef Tomasz Pokrzywniak (1947-2017)- nasz Profesor
- Ireneusz Sikora (1952-2016). Wspomnienie o Profesorze i bibliografia prac naukowych
- starość w czapce niewidce
- Droga przez łazienkę
- Dudarz
-
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2017, z. 3
-
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2016, z. 2
-
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2015, z. 1
-
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2023, z. 9
