Obiekt
Tytuł: Nazwy "skrzypu <equisetum>" w?dialekcie śląskim = The names of "skrzyp <equisetum>" in the Silesian dialect
Współtwórca:
Hawrysz, Magdalena - red. nauk. ; Uździcka, Marzanna - red. nauk.
Tytuł publikacji grupowej:
Streszczenie:
Na Śląsku, podobnie jak w innych regionach Polski, odnotowujemy sporą liczbę nazw nazywających skrzyp "Equisetum". Według danych "Atlasu językowego Śląska" A. Zaręby nazwy "skrzypu" układają się w dość przejrzyste strefy geograficzne. Na północ od izoleksy Chocianowice (pow. kluczborski) i Stare Budkowice (pow. opolski) występują warianty leksemu "kostka". Na Śląsku środkowym, po Chełm Śląski (pow. tyski), Bełk (pow. rybnicki), Rogów (pow. wodzisławski) spotykamy "przęckę". Zaś poniżej tej linii, na Śląsku południowym, mamy strefę mieszaną z wariantami nazw "kocur", "chwost" i "kocycoł". ; Opis materiałów zgromadzonych w kartotece "Słownika gwar śląskich" uzupełnia ten obraz. Analiza pokazuje powiązania północnego Śląska z gwarami wielkopolskimi ("kostka"), zaś Śląska środkowego z gwarami małopolskimi ("przęcka"). Mniej przejrzysta historycznie jest sytuacja na południowym Śląsku, gdzie leksemy "chwost", "kocur", "kocycoł" najprawdopodobniej wyparły pierwotną "przęckę", oddzielając środkowy Śląsk i Małopolskę od zasięgu południowosłowiańskich wariantów "przęślicy". ; Z historycznego punktu widzenia interesująca jest obecność na Śląsku nazw z podstawą "chrząstka" i "kudły". Ta ostatnia grupa, tj. "kudława", "kudłacka", "kudłocha", może być uważana za śląską innowację. Na odrębną uwagę zasługują leksemy izolowane, jak "kądzioł", "kaczyniec", "sośniczka". Leksemem ekspansywnym jest z pewnością ogólnopolski "skrzyp".
Abstract:
In Silesia, as well as in other Polish regions, there is a considerable number of names for skrzyp "Equisetum". According to the "Atlas językowy Śląska" [Liguistic Atlas of Silesia] by A. Zaręba, the names for skrzyp build quite clear geographical zones. To the north of the isolexis of Chocianowice (Kluczbork district) and Stare Budkowice (Opole district) appear variants of the lexeme "kostka". In the central Silesia to Chełm Śląski (Tychy district), Bełk (Rybnik district), Rogów (Wodzisław district) occurs "przęcka". However, below the line in the southern Silesia, a mixed zone with variants of the names "kocur", "chwost" and "kocycoł" exists. ; The description of the materials gathered in the card index of the "Dictionary of Silesian Dialects" completes the picture. The analysis depicts the connections of the northern Silesia with the dialects of Greater Poland ("kostka"), as well as the central Silesia with the dialects of Lesser Poland ("przęcka"). A less historically clear situation is in southern Silesia, where the lexemes "chwost", "kocur", "kocycoł" most likely displaced the original "przęcka", separating the central Silesia and Lesser Poland from the range of the South Slavic variants of "przęślica". ; From the historical point of view, the presence of names with the basis "chrząstka" and "kudły" in Silesia is interesting. The last group, i.e. "kudława", "kudławka", "kudłocha", may be considered as a Silesian innovation. The isolated lexemes like "kądzioł", "maczyniec", "sośniczka" deserve special attention. The expansive lexeme is certainly the nationwide "skrzyp".
Wydawca:
Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
Format:
Identyfikator zasobu:
Strony:
Źródło:
Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2017
Jezyk:
Prawa do dysponowania publikacją:
Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego
Kolekcje, do których przypisany jest obiekt:
- Repozytorium > Jednostki organizacyjne > Wydział Humanistyczny
- Repozytorium > Typy utworów > Artykuły
- Repozytorium > Czasopisma naukowe i serie wydawnicze UZ > Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze
Data ostatniej modyfikacji:
2024-01-29
Data dodania obiektu:
2024-01-29
Liczba wyświetleń treści obiektu:
52
Wszystkie dostępne wersje tego obiektu:
https://zbc.uz.zgora.pl/repozytorium/publication/86864
Wyświetl opis w formacie RDF:
Wyświetl opis w formacie OAI-PMH:
-
Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze
-
Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2022: Bliskie otoczenie człowieka: Leksyka, teksty, dyskursy
-
Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2019: Dyskursy o przeszłości. Dyskursy w przeszłości
-
Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2018: Estetyka językowa w komunikowaniu
-
Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2017: Wokół dziejów używania polszczyzny - wspólnoty, potrzeby, zachowania komunikatywne
- Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2017: Wokół dziejów używania polszczyzny - wspólnoty, potrzeby, zachowania komunikatywne - spis treści i wstęp
- Udział wspólnot zakonnych w kształtowaniu języka religijnego = The participation of conventual communities in shaping the religious language
- Walentego Szylarskiego "Gramatyka języka polskiego ucząca" w tradycji normatywnej = "Grammar teaching the Polish language" by Walenty Szklarski in a normative tradition
- O językowych wykładnikach wartości w dawnej polszczyźnie = Linguistic value indicators in old Polish language
- Rejestry komunikacyjne w dziejach polszczyzny = Communication registers in the history of Polish language
- Wartości transcendentne we wspólnocie zakonnej w świetle XVI-wiecznej reguły klarysek = Transcendent values in a religious community in the light of the 16th-century monastic rule of the Poor Clares
- Przezwisko w komunikacji wewnątrzrodzinnej = A nickname inside the family communication
- Area-linguistic aspects of the language situation in the South-Bohemian borderland after the forced transfer of the German population = Arealnolingwistyczne aspekty sytuacji językowej w regionie południowoczeskim po osadnictwie populacji niemieckiej
- Wariantywność słowotwórcza w tekście na tle epoki (na przykładzie "Reguły zakonu świętej Klary") = Word-formative variance of a text in the context of the period (on the basis of the example of the "Rule of St. Clare")
- Jeszcze o wieloparadygmatyczności i dylematach lingwistyki na progu trzeciego tysiąclecia = A Few More Reflections on Multiparadigmatism and the Dilemmas of Linguistics at the Onset of the Third Millennium
- Relacja nadawczo-odbiorcza w dawnym języku prawnym (na materiale "Zwierciadła Saskiego" Pawła Szczerbica z XVI w.) = A transcription and reception relation in the former legal language (on the material of the "Saskie Mirror" by Paweł Szczerbic from the 16th century)
- Czy z obrazu językowego można wyinterpretować, na czym polega istota etyki społecznej? = Can Be Interpreted from the Image of the Language, What is the Essence of Social Ethics?
- Nazwy ustroju społecznego i władców w polskich XVI-wiecznych przekładach Ewangelii = Names of social systems and names of rulers in Polish 16th century translations of the Gospels
- "Przewodnik polsko-angielski" Modesta Mariańskiego (1905) jako komunikat realizujący potrzeby komunikatywne polskich emigrantów w Stanach Zjednoczonych na początku XX wieku (rekonesans) = "Polish-english Guidebook" by Modest Mariański (1905) as a?message realizing communicative needs of polish emigrants in the United States of America at the beginning of the 20th century (reconnaissance)
- Przedstawiciele obcych narodowości w oczach Sienkiewicza podróżnika = Representatives of foreign nations as view ed through the eyes of Sienkiewicz the traveller
- Grzecznie po (staro)polsku? "Pogranicza" językowo-kulturowe gratulacji i życzeń we współczesnej polonijnej wspólnocie komunikatywnej na Ukrainie = Politely in (old) polish? Language-cultural "borderlands" of congratulations and wishes in contemporary polish communication community in Ukraine
- Władysław Kuraszkiewicz jako recenzent wydawniczy "Historii języka polskiego" Zenona Klemensiewicza = Władysław Kuraszkiewicz as the editorial reviewer of "Historia języka polskiego" by Zenon Klemensiewicz
- Ekwiwalenty greckiego [niewolnik, sługa prowadzący chłopca do szkoły] (1Kor 4,15, Gal 3,24.25) w?polskich renesansowych przekładach Nowego Testamentu = Equivalents for the Greek [a tutor i. e. a guide and guardian of boys] (1Cor 4,15 and Gal 3,24.25) in polish Renaissance renderings of the New Testament
- Dyskurs telewizyjny. Tytuły polskiej telewizji dziewcząt i chłopców = The television discourse. Headlines of polish television for girls and boys
- Nazwy wiosennych kwiatów według polskich leksykografów - "fiołek" = Names of Spring Flowers According to Polish Lexicographers - "Violet"
- Refleksje o języku i słowie w pracy "O litewskich i polskich prawach..." autorstwa Tadeusza Czackiego = Reflections on language and words in the work "About Lithuanian and Polish Laws..." by Tadeusz Czacki
- Pamięć jako pojęcie sterujące badaniem dziejów języka = Memory as a notion guiding the research into language history
- O "wspólnocie" w najnowszej historii polszczyzny = About "community" in the Modern history of the polish Language
- Historyk języka jako tropiciel śladów = Language historian as a traces stalker
- Czy sarna się cieli czy koci? Rozważania semantyczne = Does a roe deer calve [in polish: cieli się] or kitten [in polish: koci się]? Semantic considerations
- Periodyzacja polszczyzny w porównaniu z językiem czeskim = The Use of Comparing periodic Divisions of Polish and Czech Language Development
- Formuły grzecznościowe z semantycznym komponentem sakralnym w języku mieszkańców wsi Zelena (Ukraina - huculszczyzna) = Terms of politeness with a?Semantic Sacral Component in the Language of the Inhabitants of Zelena Village (Ukraine - hutsulshchyna)
- Miejsce badań regionalnych w opisie dziejów polszczyzny = Regional Studies and the Study of the Development of the polish Language
- Miejsce językoznawstwa w?badaniach translatologicznych = Linguistics in Translatological Research
- "Lingua receptiva" czy "lingua franca" - zachowania językowe mieszkańców polsko-czeskiego pogranicza = "Lingua receptiva" or "lingua franca" - language behaviour of the Polish-Czech borderland` habitants
- "Applauz winszowny JMCI Panu Stanisławowi" jako wzór zachowania językowego wspólnoty szlacheckiej = "Applauz winszowny JMCI Panu Stanisławowi" as a?pattern of language behavior of noble community
- Passivum. przeciw antropomorfizmowi = The passive voice. Against Anthropomorphism
- Edycja XIV- i XV-wiecznych poznańskich ksiąg ziemskich. Transliteracja = Edition of the 14th and 15th centuries of Poznan Land Book. Transliteration
- Wokół zagadnienia "gatunkowej predestynacji leksyki" = On the issue of "genre predestination of lexis"
- Jeszcze o możliwościach przewidywania zmian językowych = Yet on the possibilities of predicting linguistic changes
- Stereotyp nazwisk polskich w dwudziestoleciu międzywojennym = The stereotype of polish surnames in the interwar period of the polish 20th century history
- Nazwy "skrzypu <equisetum>" w?dialekcie śląskim = The names of "skrzyp <equisetum>" in the Silesian dialect
- O?imieniu Stanisław słów kilka = A?Few Words about the Name Stanisław
-
Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2016: Zachowanie językowe - spontaniczność i automatyzm
-
Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2015: Kontakty językowe w komunikowaniu
-
Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2014: Język w życiu wspólnoty
-
Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2013: Tożsamość w komunikowaniu
-
Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2022: Bliskie otoczenie człowieka: Leksyka, teksty, dyskursy
| Nazwa wydania | Data |
|---|---|
| Nazwy "skrzypu |
2024-01-29 |
