Obiekt
Tytuł: Prawne i administracyjne podstawy tworzenia systemu militarnego na Śląsku na przykładzie księstwa głogowskiego w czasach habsburskich (1526-1740) = The military, social and economic basis for creating a security system in Silesia on the example of principality of Głogów in Habsburg times (1526-1740)
Współtwórca:
Skobelski, Robert (1968- ) - red.
Tytuł publikacji grupowej:
Streszczenie:
W okresie habsburskim na Śląsku (1526-1740) szczególnie istotnym, jeśli nie palącym problemem było przekonstruowanie obronnych struktur prowincji. Zachodzący proces był związany z próbą przejęcia przez króla czeskiego, a cesarza rzymskiego, systemu obronności i pozbawienie wpływu nań stanów. Stany księstwa głogowskiego od czasów średniowiecza dzierżyły w tym względzie większość prerogatyw książęcych dotyczących zawiadywania obronnością. Dotyczyło to głównie zgody na pobór podatków w razie zagrożenia militarnego aż po realizowane zawsze zbyt opieszale przyzwolenie na udział w kampaniach poza granicami prowincji, a nawet przymus wykupienia z ewentualnej niewoli szlachciców śląskich. ; Zasiadłszy na tronie czeskim, Habsburgowie, potwierdzili wiele przywilejów szlachty księstwa głogowskiego, w których jasno określono militarną supremację tego stanu nad całością tej sfery życia publicznego. Jednak już zagrożenie ?tureckie? z lat 20. XVI wieku dowiodło, że bez zcentralizowanego zawiadywania armią, zarówno cele defensywne, jak i ewentualne zaangażowanie militarne Śląska w sprawy obronności królestwa oraz cesarstwa nie były w stanie być realizowane. Oparta na pospolitym ruszeniu i przyzwoleniu poszczególnych książąt struktura wojskowa pozostawała bezładna. ; W związku z tym cały okres XVI-XVIII wieku stał się areną rywalizacji królewsko-stanowej związaną ze stopniowym przejmowaniem zadań militarnych przez Habsburgów. Punktem zwrotnym było wyjęcie z rąk książąt śląskich prawa do swobodnego dysponowania armią śląską w okresie wojny trzydziestoletniej (1618-1648). ; Wówczas to porażka powstania antykrólewskiego przyczyniła się do narzucenia stanom dowództwa nad formacjami wojskowymi, nowych form poboru podatków na wymienione cele, ale i pozbawiła je wpływu na decyzje związane z przeznaczeniem militarnym potencjału zbrojnego. W ogólnym rozrachunku przyczyniło się to do powstania nowoczesnej armii, stworzenia Ślązakom drogi karier w wojsku cesarsko-królewskim oraz większego zaktywizowania życia publicznego wokół spraw wojskowych. ; Co szczególnie ważne, to właśnie problemy obronności były podstawą do ustanowienia królewskiego, w szerokim sensie nowoczesnego - jak na tamte czasy - systemu podatków. Choć jego ostateczny kształt został ustanowiony dopiero w latach 20. XVIII wieku, to przecież stworzenie bazy fiskalnej przypadło już na wiek XVI. Wprowadzono wówczas nie tylko podatek indykcyjny od dóbr, ale określono zdolność wojskową poszczególnych właścicieli ziemskich opartych na ilości i jakości posiadanych przez nich dóbr. ; Zmuszono też szlachtę do corocznego udziału w musztrach wojskowych, stworzono regularny system bezpieczeństwa publicznego wewnątrz księstwa głogowskiego opartego na dragonach ziemskich i komisarzach marszowych. Określono powinności mieszczaństwa w sytuacji zagrożenia strategicznych centrów obrony, jakimi były miasta warowne. Podobnie jak szlachta, tak i miasta zostały zobowiązane do wyłączenia z budżetu rocznego, osobnych sum na cele wojenne, z których wywiązywały się z dużą skrupulatnością. ; W przyszłości wszystko to zaowocowało stworzeniem podstaw nowego rodzaju kariery wojskowej, a szlachta śląska stała się realną podporą systemu militarnego państwa. Potencjał rodzącego się kultu żołnierskiego wykorzystano w efekcie, włączając całą grupę pułkowników i generałów wywodzących się z księstwa głogowskiego do regularnych armii, walczących w przyszłości na wielu frontach Europy.
Abstract:
In the Habsburg period in Silesia (1526-1740), especially important, was the problem to rebuild the defensive structures of the province. The whole process was an attempt to take over the system by the Czech king, the Roman emperor themselves. The Emperor tried to deprive the Estates of the Realm of any influence on above mentioned area. Since the Middle Ages, the Duchy of Głogów, especially the nobility, held the most of the prerogatives in relation to almost every elements of defense system. It concerned mainly the consent to the collection of taxes in the event of a military threat, until the always too slow permission to participate in campaigns outside the province, and even the compulsion to take out of the possible imprisonment of the Silesian nobles. ; Having sat on the Czech throne, the Habsburgs, reaffirmed a number of privileges of the Duchy of Głogów, in which the military supremacy of that state over the whole of this sphere of public life was clearly defined. However, the threat of the Turkish empire of the 1520s proved, that without centralized control of the army, both the defensive objectives and the possible military involvement of Silesia in the defense of the kingdom and the empire were not able to be realized. ; Based on the ?common move? and permission of individual princes, the military structure remained disordered. Consequently, the whole period of the 16th-18th centuries became the arena of royal-state competition connected with the gradual takeover of military tasks by the Habsburgs. The turning point was to remove the Silesian princes from the hands of Silesian troops during the Thirty Years` War (1618-1648). ; At that time, the failure of the ?anti-kings? insurrection brought the abolition of the military command of the Realm of the State, the new forms of taxation for the aforementioned objectives, but also depriving of influence on the decisions related to the military destiny of the armed forces. In general, this contributed to the emergence of a modern army, the creation of the Silesian career path in the imperial-royal army, and the increased mobilization of public life around military affairs. ; Especially important, that the problems of defense, were the basis for the establishment of a royal system, in the broad sense of the modern tax system, as at that time. Although its final shape was established only in the 1720s, but the creation of the fiscal was base already in the 16th century. At that time, not only the property tax was introduced but the military power of individual landowners was determined based on the quantity and quality of their possessions. The nobility was also forced to participate in military missions annually, creating a regular public security system within the principality of Głogów, based on dragoons and, so called, marchers. ; The obligations of the bourgeoisie were determined by the situation of threats of strategic defense centers, such as fortified cities. Like the nobles, also the cities were obliged to exclude from the annual budget, separate sums for war purposes, which they carried out with great meticulousness. ; In the future, all this, resulted in the creation of a basis for a new kind of military career and the nobility from principality of Głogów, became a real support of the military system of the state. The potential of the emerging soldier cult was effectively used to include a whole group of colonels and generals to regular armies fighting in the future on many fronts in Europe.
Wydawca:
Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
Format:
Identyfikator zasobu:
Strony:
Źródło:
Jezyk:
Prawa do dysponowania publikacją:
Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego
Identyfikator oryginału:
Kolekcje, do których przypisany jest obiekt:
- Repozytorium > Jednostki organizacyjne > Wydział Nauk Społecznych
- Repozytorium > Typy utworów > Artykuły
- Repozytorium > Czasopisma naukowe i serie wydawnicze UZ > Studia Zachodnie
Data ostatniej modyfikacji:
2023-03-01
Data dodania obiektu:
2022-03-31
Liczba wyświetleń treści obiektu:
184
Wszystkie dostępne wersje tego obiektu:
https://zbc.uz.zgora.pl/repozytorium/publication/67547
Wyświetl opis w formacie RDF:
Wyświetl opis w formacie OAI-PMH:
-
Studia Zachodnie
-
Studia Zachodnie, tom 1
-
Studia Zachodnie, tom 2
-
Studia Zachodnie, tom 3
-
Studia Zachodnie, tom 4
-
Studia Zachodnie, tom 5
-
Studia Zachodnie, tom 6
-
Studia Zachodnie, tom 7
-
Studia Zachodnie, tom 8
-
Studia Zachodnie, tom 9
-
Studia Zachodnie, tom 10
-
Studia Zachodnie, tom 11
-
Studia Zachodnie, tom 12
-
Studia Zachodnie, tom 13
-
Studia Zachodnie, tom 14
-
Studia Zachodnie, tom 15
-
Studia Zachodnie, tom 16
-
Studia Zachodnie, tom 17
-
Studia Zachodnie, tom 18
-
Studia Zachodnie, tom 19
-
Studia Zachodnie, tom 20
- Studia Zachodnie, tom 20 - spis treści
- Korona królewska w herbie Skwierzyny = Royal crown in the Skwierzyna coat of arms
- Prawne i administracyjne podstawy tworzenia systemu militarnego na Śląsku na przykładzie księstwa głogowskiego w czasach habsburskich (1526-1740) = The military, social and economic basis for creating a security system in Silesia on the example of principality of Głogów in Habsburg times (1526-1740)
- Złotnicy we Wschowie w XVII i pierwszej połowie XVIII wieku w świetle dokumentów źródłowych = Goldsmiths in Wschowa in the 17th and the first half of the 18th century in the light of archival documents
- Malachiasz Kramski komendarz kościoła w Nowym Kramsku (przeł. XVII i XVIII w.) = Malachi Kramski, commendarius of the church in Nowe Kramsko (turn of the 18th century)
- Czy chłopom w Prusach żyło się dobrze? (XVIII w.) = Did peasants live well in the 18th century Prussia?
- "Caroline & Hermann" - pierwsza kopalnia węgla brunatnego na tle górnictwa Ziemi Lubuskiej = "Caroline & Hermann" - the first lignite mine against Lubusz land mining
- Kulisy erygowania parafii greckokatolickiej w Międzyrzeczu = Behind-the scenes foundation process of the greek-catholic parish in Międzyrzecz
- Biblioteka w osadzie wiejskiej Czerwieńsk w województwie zielonogórskim od 1949 do 1956 roku = The rural settlement`s library in Czerwieńsk, Zielona Góra province between 1949 and 1956
- "Akcja lubelska" na Ziemi Lubuskiej w 1951 roku = "Action Lublin" in the region of Lubuska Land in 1951
- Konflikty pomiędzy duchowieństwem rzymskokatolickim a greckokatolickim na terenie administratury apostolskiej kamieńskiej, lubuskiej i prałatury pilskiej w latach sześćdziesiątych XX wieku = Conflicts between the roman catholic and greek catholic clergy at the area of apostolic administration of kamieńska, lubuska, and pilska prelature in the 1960s
- Wokół problemu wznowienia obrad IV Forum polsko-niemieckiego w listopadzie 1985 roku = Around the problem of resuming the meetings of the IVth Polish-German Forum in november 1985
- Mniejszość niemiecka w Ołomuńcu w okresie pierwszej Republiki Czechosłowackiej = The german minority in Olomouc in the period of the first Czechoslovak Republic
- Rozwój polskiej elektroenergetyki po 1945 roku = The development of the Polish power industry after 1945
- Awans cywilizacyjny i społeczny polskiego robotnika w epoce gierkowskiej. Mit a rzeczywistość = Social and civilizational advance of polish worker in Gierek`s decade. Myth and reality
- Odpis memoriału złożonego premierowi rządu RP oraz ministrom przez powiatowy komitet osiedleńczy w Kwidzynie z 1 października 1945 roku = A copy of Kwidzyn local settlement committee`s memorial addressed to polish prime minister and ministers from october 1, 1945
- Janusz Wróbel, Chipolbrok. Z dziejów polsko-chińskiego sojuszumorskiego (1950-1957) - recenzja
- Radosław Domke, Przemiany społeczne w Polsce w latach 70. XX wieku - recenzja
- ?Colloquia Lubuskie?. Znane i nieznane tradycje Kościoła lubuskiegow perspektywie 1050-lecia Chrztu Polski - recenzja
- Historia dnia codziennego jako przedmiot badań naukowych - recenzja
-
Studia Zachodnie, tom 21
-
Studia Zachodnie, tom 22
-
Studia Zachodnie, tom 1
