W artykule zostało omówione kulturowe znaczenie hellenistycznej biżuterii ozdobionej węzłem, który był zwany węzłem Heraklesa. Autor artykułu polemizuje z koncepcją autorstwa Michaela Pfrommera, który znaczenie węzła Heraklesa w okresie hellenistycznym wiązał ze sferą macedońskiej polityki. Krytyce została poddana także koncepcja autorstwa Hedwig Kenner, która źródeł popularności węzła w sztuce greckiej upatrywała w swoiście rozumianej sferze religijnej oraz ?wewnętrznej naturze bóstwa?. ; Przeanalizowana została również uwaga Berty Segall, która upatrywała w biżuterii z węzłem Heraklesa manifestacji udziału w misteriach Wielkiej Bogini. Autor artykułu traktuje węzeł Heraklesa jako polisemantyczny znak, który pojawił się w Grecji na długo przed okresem hellenistycznym. Interpretacja danych lingwistycznych pozwoliła przypuszczać, że pierwotne działania prawne i rytualne, w zakres których wchodziły wszelkiego rodzaju pakty oraz umowy, były utrwalane rytualnie węzłami. ; Węzeł Heraklesa początkowo był między innymi znakiem sojuszy, które zawierali pomiędzy sobą wojownicy. Następnie, zwaloryzowany semantycznie, jako węzeł o dużej mocy, zaczął uchodzić za szczególnie skuteczny amulet. Wreszcie, w okresie hellenistycznym, począł być postrzegany jako manifestacja tajemnicy misteriów, co nie wykluczało jego obocznego funkcjonowania jako amuletu. ; W odróżnieniu od ukrytych pod sukniami amuletów w kształcie węzła, które nosiły hetery, był on jednak w biżuterii elementem wyeksponowanym, a widoczność symbolu jest podstawowym warunkiem powstania refleksji nad jego znaczeniem. Interpretacja kulturowego znaczenia biżuterii ozdobionej węzłem Heraklesa prowadzi zatem do wniosku, że wyeksponowany w wyrobach złotniczych węzeł miał w okresie hellenistycznym znaczenie symboliczne. Umieszczony na osi diademów, wieńców, czy innego rodzaju biżuterii, odwoływał się on do skojarzeń z misteriami, których istotę najpełniej symbolizował.
The article discussed the cultural importance of Hellenistic jewelry decorated with node, which was known as the knot of Heracles. The article speaks to the concept by Michael Pfrommera, meaning that a node of Heracles in the Hellenistic period was associated with the sphere of the Macedonian politics. Critique has been subjected to the concept by Hedwig Kenner, which sources popularity node in Greek art saw in specifically understood the religious sphere and the ?inner nature of deity?. ; Consideration has also been attention Berta Segall, who saw in jewelry with a knot of Herakles manifestation participate in the mysteries of the Great Goddess. The article treats the knot of Herakles as sign with polysemantic character, that appeared in Greece long before the Hellenistic period. Interpretation of linguistic data allow to suppose that the original legal action and ritual, the scope of which included all kinds of pacts and agreements, were fixed ritually nodes. Heracles knot was initially among others sign alliances, which conclude among themselves warriors. ; Then, valorised semantically as a node in a high-power, he began to appear to be especially effective amulet. Finally, in the Hellenistic period, he began to be seen as a manifestation of the mystery of mysteries, which does not preclude the collateral function as an amulet. Unlike the hidden charms in the shape of dresses node, which bore hetaera, he was a prominent element of the jewelry, and the visibility of the symbol is a basic precondition for a reflection on its meaning. Interpretation of the cultural importance of jewelry decorated with a knot of Heracles therefore leads to the conclusion that the goldsmith node in the Hellenistic period had a symbolic meaning. Placed on the axis of diadems, wreaths, or any other kind of jewelry, he appealed to the associations with the mysteries, which symbolized the essence fullest.
Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
In Gremium : studia nad historią, kulturą i polityką, tom 11
Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego
2019-05-23
2019-05-23
181
https://zbc.uz.zgora.pl/publication/59800
Gillmeister, Andrzej
Pasterniak, Wojciech (1935-2018) Pasterniak, Wojciech (1935-2018 ) - red.
Pasterniak, Wojciech (1935-2018) Mróz, Tadeusz Pasterniak, Wojciech (1935-2018 ) - red.
Loba, Piotr Pasterniak, Wojciech (1935-2018 ) - red.
Towarzystwo Czytelni Ludowych w Poznaniu
Towarzystwo Czytelni Ludowych w Poznaniu