Object
Title: Ludność wschodniej części Dolnych Łużyc w XIV-XVIII wieku = Die Bevölkerung des Östlichen Teils der Niederlausitz vom 14. bis 18. Jahrhundert
Contributor:
Group publication title:
Abstract_pl:
Przedmiotem niniejszej analizy są zagadnienia związane z procesami kształtowania się ludności na Dolnych Łużycach, a w szczególności ludności wiejskiej we wschodniej części Dolnych Łużyc. Określenie ?wschodnia część Dolnych Łużyc? obejmuje tereny wchodzące w skład ówczesnego powiatu gubińskiego. Trzon tego powiatu stanowiły miasta Furstenberg, Gubin, Forst, Brody, Nowogrod Bobrzański (część należąca niegdyś do Krzystkowic), Jasień, Trzebiel, Żary oraz liczne wsie, w tym wsie należące do fundacji klasztoru w Neuzelle. ; Procesy przemian i rozwoju ludności na Dolnych Łużycach przebiegały stopniowo, nie były gwałtowne. W dawniejszych czasach, w XII-XIV wieku, wyróżniały się głównie procesy osadnicze skierowane z zachodu na wschód. W XV i XVI wieku zakończyły się procesy powstawania wielkiej własności ziemskiej oraz rozwijała się gospodarka folwarczna. ; W XVII wieku wpływ na liczbę ludności miały nie tylko przemiany gospodarcze, lecz przede wszystkim wojna trzydziestoletnia i jej skutki ekonomiczne i polityczne. W XVIII wieku przemiany demograficzne postępowały najszybciej. Charakterystyczne dla wsi było zmniejszanie się liczby gospodarstw chłopskich, powiększanie liczby gospodarstw małych, zagrodniczych oraz pojawienie się dwóch kategorii ludności: coraz liczniejszych chałupników oraz zupełnie nowej kategorii - komorników.
Abstract:
Die Prozesse der Bevolkerungsgestaltung in der Niederlausitz, besonders in dem damaligen Gubener Kreis sind Thema dieser Arbeit. Die Besonderheit der Einwohner dieses Territoriums lag in dem doppelten ethnischen Charakter: dem slawischen und dem germanischen, der im Laufe der Zeit zunahm. Viele Orte des Gubener Kreises behielten außer dem deutschen zugleich ihre alten sorbischen Ortsnamen. In der mehr als die Halfte der Dorfer teilte sich das Land in die flamischen Hufen, also in typisch sorbische. ; Alte Eintrage in die Kirchenbucher in vielen hiesiegen Pfarrgemeinden zeugten von der slawischen Herkunft der Bevolkerung. Demographische Prozesse in der Niederlausitz hatten meistens einen ruhigen Verlauf. Einen großen Einfluss auf die Bevolkerung hatten die Grundbesitz- und Siedlungsverhaltnisse, besonders die Kolonisationsprozesse, die ihren Hohepunkt im 12. und 14. ; Jahrhundert erreichten, ausgeubt. Eine große Rolle in der Bevolkerungsgestaltung spielte nicht nur die Entwicklung großer Gutsherrschaften, die in der Niederlausitz im 15. Jahrhundert und anfangs des 16. Jahrhunderts endete, sondern auch die Entwicklung der Vorwerkswirtschaft. Das ehemalige Dorf hatte typische pro 25 Hektar und etwas grossere Bauernstellen, die Zahl der kleinen Bauernhofe war gering. ; Die Gartner und Hausler machten im 16. Jahrhundert in verschiedenen Kreisen der Niederlausitz von 20 bis 25% der ganzen Zahl der bauerlichen Bevolkerung aus. Im Laufe der Zeit und der wirtschaftlichen Prozesse anderten sich auch die bauerlichen Wirtschaften. In den Kammerdorfern blieben die Grossbauern in der Mehrzahl. In den Vasallengutern uberwogen kleine Gartnerstellen, weil die landwirtschaftliche Politik die Ubergabe der z.B. verlassenen Bauernhofe fur die Vorwerke bevorzugte. ; Einen grossen Einfluss auf die Bevolkerungszahl hatte der Dreißigjahrige Krieg, in dem die Bewohnerverluste uber 70% in der Sorau - Triebel Herrschaft und ca. 60% in der Forst - Pforten Herrschaft ausmachten. Manche Dorfer blieben ganz unbewohnt. Auch Sauche und Hunger, die von Zeit zu Zeit nicht nur die Niederlausitz plagten, haben das Tempo des Menschenzuwachs beschrankt, der in den Jahren 1381-1618 23% ausmachte. ; In der spateren Epoche des 17. und 18. Jahrhunderts ging der Zuwachs der Bevolkerung schneller und machte 100% aus. Wie es F. Mětšk erklarte, war es Endergebnis der Bevolkerungspolitik des Staates. Das vorgestellte Materiall weist auch darauf hin, daß der alte Gubener Kreis die hochste Bevolkerungszahl in der ganzen Niederlausitz hatte. Im Jahre 1797 waren es 61 075 Einwohner, wahrend die Zahl aller Einwohner der Niederlausitz sich auf 119 156 beschrankte.
Publisher:
Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Naukowe
Format:
Resource Identifier:
Pages:
Source:
Language:
Rights:
Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego
Object collections:
- Digital Library of Zielona Góra > Repository > Faculties > Faculty of Education, Psychology and Sociology
- Digital Library of Zielona Góra > Repository > Types of work > Articles
- Digital Library of Zielona Góra > Repository > Scientific journals and UZ publishing series > Lubuski Yearbook
Last modified:
Dec 2, 2021
In our library since:
Sep 8, 2020
Number of object content hits:
235
All available object's versions:
https://zbc.uz.zgora.pl/publication/64209
Show description in RDF format:
Show description in OAI-PMH format:
-
Rocznik Lubuski
-
Rocznik Lubuski (t. 49)
-
Rocznik Lubuski (t. 48)
-
Rocznik Lubuski (t. 47)
-
Rocznik Lubuski (t. 46)
-
Rocznik Lubuski (t. 45)
-
Rocznik Lubuski (t. 44)
-
Rocznik Lubuski (t. 43)
-
Rocznik Lubuski (t. 42)
-
Rocznik Lubuski (t. 41)
-
Rocznik Lubuski (t. 40)
-
Rocznik Lubuski (t. 34)
-
Rocznik Lubuski (t. 33)
-
Rocznik Lubuski (t. 32)
-
Rocznik Lubuski (t. 31)
-
Rocznik Lubuski (t. 30)
-
Rocznik Lubuski (t. 29)
-
Rocznik Lubuski (t. 28)
-
Rocznik Lubuski (t. 27)
-
Rocznik Lubuski (t. 27, cz. 1): Rola szlachty w kształtowaniu oblicza społeczno-gospodarczego Nowej Marchii (XVI-XVIII w.)
-
Rocznik Lubuski (t. 27, cz. 2): Przemiany ludnościowe na pograniczu lubuskim
- Rocznik Lubuski (t. 27, cz. 2): Przemiany ludnościowe na pograniczu lubuskim - spis treści
- Problematyka ludnościowa w historiografii łużyckiej epoki oświecenia = Zur bevölkerungsfrage in der sorbischen historiographie der Aufklärung
- Epidemie i ich skutki społeczno-demograficzne na pograniczu śląsko-łużyckim w XVI-XVIII wieku = Epidemien und ihre sozial-demographischen folgen auf dem grenzgebiet Schlesiens und der Lausitz vom 16. Bis 18. Jahrhundert
- Osadnictwo serbołużyckie na terenie Saksonii = Die lausitzer ansiedlung in Sachsen
- Ludność wschodniej części Dolnych Łużyc w XIV-XVIII wieku = Die Bevölkerung des Östlichen Teils der Niederlausitz vom 14. bis 18. Jahrhundert
- Chrzty w parafii Pszczew w latach 1632-1667 = Taufen in der Pfarrgemeinde Pszczew in den Jahren 1632-1667
- Zgony w parafii klasztornej w Gubinie w latach 1677-1736 = Todesfälle in der Klostergemeinde Guben in den Jahren 1677-1736
- Urodzenia w Zawidowie w latach 1874-1895 = Die Geburten in Zawidów in den Jahren 1874-1895
- Ludność łużycka w badaniach polskich uczonych XIX wieku = Sorbische Bevölkerung in den Forschungen der polnischen Wissenschafter des 19. Jhs.
- Akcja likwidacji analfabetyzmu na terenie województwa zielonogórskiego w latach 1949-1951 = Zur Überwindung des Analphabetismus in der Wojewodschaft Zielona Góra (Grünberg) in den Jahren 1949-1951
- Biogramy i przyczynki biograficzne
- Obraz Środkowego Nadodrza w 1936 r. w relacji polskiego turysty = Das bild des Mittelodergebietes im Jahre 1936 im bericht eines polnischen Touristen
- Wczesnośredniowieczny obraz pogranicza śląsko-łużyckiego w opisie XIX-wiecznego kronikarza żarskiego = Frühmittelalterliches bild des schlesisch-sorbischen Gebietes in der beschreibung des Sorauer Chronisten aus dem 19. Jahrhundert
- Recenzje i artykuły recenzyjne
-
Rocznik Lubuski (t. 27, cz. 1): Rola szlachty w kształtowaniu oblicza społeczno-gospodarczego Nowej Marchii (XVI-XVIII w.)
-
Rocznik Lubuski (t. 26)
-
Rocznik Lubuski (t. 25): Przeszłość i teraźniejszość pogranicza lubuskiego
-
Rocznik Lubuski (t. 24)
-
Rocznik Lubuski (t. 23)
-
Rocznik Lubuski (t. 22)
-
Rocznik Lubuski (t. 21): Społeczne postawy młodzieży miast przygranicznych
-
Rocznik Lubuski (t. 20): wydanie specjalne: Lubuskie Towarzystwo Naukowe 1964-1994. Informacje, refleksje, zamierzenia.
-
Rocznik Lubuski (t. 19): Ziemie Zachodnie w okresie i zasięgu Powstania Kościuszkowskiego
-
Rocznik Lubuski (t. 18): Polacy - Niemcy: idea dobrego sąsiedztwa
-
Rocznik Lubuski (t. 17): Zjednoczone Niemcy; Region Zachodni; Nowa Polska
-
Rocznik Lubuski (t. 16)
-
Rocznik Lubuski (t. 15)
-
Rocznik Lubuski (t. 14)
-
Rocznik Lubuski (t. 13)
-
Rocznik Lubuski (t. 12)
-
Rocznik Lubuski (t. 11)
-
Rocznik Lubuski (t. 10)
-
Rocznik Lubuski (t. 9)
-
Rocznik Lubuski (t. 8)
-
Rocznik Lubuski (t. 7)
-
Rocznik Lubuski (t. 6)
-
Rocznik Lubuski (t. 5)
-
Rocznik Lubuski (t. 4)
-
Rocznik Lubuski (t. 3)
-
Rocznik Lubuski (t. 2)
-
Rocznik Lubuski (t. 1)
-
Rocznik Lubuski (t. 49)
